พิพิธภัณฑ์นวัตกรรม : ศูนย์รวม 8 นวัตกรรมอนาคตตัวช่วยสร้างแรงบันดาลใจสู่ไทยแลนด์ 4.0

พิพิธภัณฑ์นวัตกรรม (MEGA World:Innovation Museum) โปรเจกต์แรกของ นางอรรชกา สีบุญเรือง รมว.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.) ที่ต้องการผลักดันการสร้างพื้นที่นวัตกรรม หนุนนโยบายไทยแลนด์ 4.0 ของรัฐบาล โดยเน้นการประยุกต์ใช้องค์ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม (วทน.) ไปต่อยอดภาคธุรกิจ อุตสาหกรรมการศึกษาและสังคม เพื่อพัฒนาประเทศให้หลุดพ้นจากกับดักประเทศรายได้ปานกลาง

พิพิธภัณฑ์นวัตกรรมหรือพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จึงน่าจะเป็นตัวช่วยสำคัญ เพราะหัวใจของพิพิธภัณฑ์ดังกล่าว คือ พิพิธภัณฑ์แนวใหม่ ที่นำเสนอวิธีการคิด วิเคราะห์ แก้ปัญหาและสร้างแรงบันดาลใจซึ่งจะนำไปสู่การสร้างสิ่งประดิษฐ์รูปแบบใหม่ๆ ที่จะก่อให้เกิดประโยชน์ทางสังคมในอนาคต

และเมื่อวันที่ 10 ก.พ.ที่ผ่านมา นางอรรชกาพร้อมคณะที่ปรึกษา ได้เดินทางไปรับฟังความคืบหน้าของโครงการจากคณะกรรมการองค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) เจ้าของโครงการพร้อมดูพื้นที่ก่อสร้างบริเวณเทคโนธานี ต.คลองห้า อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี จำนวนกว่า 50 ไร่ หลังจากที่สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ได้ผ่านความเห็นชอบในหลักการของพิพิธภัณฑ์ดังกล่าวและกระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ เตรียมผลักดันเข้าสู่ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) เร็วๆนี้

“พิพิธภัณฑ์นวัตกรรมที่กำลังจะเกิดขึ้น จะเป็นพิพิธภัณฑ์ของประเทศไทย ของคนทั้งชาติ ไม่ใช่ของกระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ เป็นพื้นที่สำหรับเรียนรู้เรื่องราวในอนาคต เรื่องราวสำหรับการเตรียมพร้อมที่จะรับมือเพื่อให้ประเทศไทยได้เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและทัดเทียมกับนานาประเทศ เพราะเนื้อหาที่นำเสนอจะเป็นเรื่องของอาชีพและทักษะที่ต้องมีในศตวรรษที่ 21 อาทิ คมนาคม หุ่นยนต์ เทคโนชีวภาพ นาโนเทคโนโลยี อวกาศและการบิน ยานยนต์ พลังงานทางเลือก และเกษตร เป็นต้น รวมทั้งพัฒนาศักยภาพกำลังคนในอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้อง เช่น การประดิษฐ์รถไฟฟ้า หรือเครื่องมือแขนกลต่างๆที่จำเป็นต้องใช้หลักการทางวิทยาศาสตร์ การคำนวณ ภาษาอังกฤษ และ เทคโนโลยีมาผสมผสานกัน” นางอรรชกา ระบุถึงความสำคัญของพิพิธภัณฑ์นวัตกรรม

สำหรับพิพิธภัณฑ์นวัตกรรมแห่งนี้ จะมีภาคเอกชนเข้ามาร่วมกิจกรรมเพื่อให้เป็นพิพิธภัณฑ์ที่สามารถใช้ประโยชน์ได้ตรงตามเป้าหมายไทยแลนด์ 4.0 ซึ่งนายกรัฐมนตรีได้มอบหมายให้กระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ เป็นผู้นำนวัตกรรมเข้าไปช่วยภาคเอกชน ดังนั้น การพัฒนาเยาวชนด้านอาชีพ จะต้องตรงกับความ ต้องการของภาคเอกชนให้มากที่สุด เพราะฉะนั้น เนื้อหาที่นำมาจัดแสดงจะเป็นเรื่องของ 8 นวัตกรรมอนาคต คือ คมนาคมและขนส่ง หุ่นยนต์ระบบอัตโนมัติ การจัดการภัยพิบัติ พลังงานทางเลือก การเกษตรอัจฉริยะ เทคโนชีวภาพ นาโนเทคโนโลยี อวกาศและการบินและใน 8 นวัตกรรมจะมีห้องปฏิบัติการที่จะมีนักวิทยาศาสตร์ด้านนั้นๆมาแนะแนว ทดสอบเยาวชนได้ทดลองว่าเหมาะสมกับอาชีพใด

“แน่นอนหากถามถึงความคุ้มค่าทางการเงิน หรือมองด้านเศรษฐศาสตร์ที่จะต้องลงทุนสำหรับพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ จำนวน 2.2 พันล้านบาท ซึ่งเป็นงบฯเดิมที่มีอยู่แล้วของกระทรวงวิทยาศาสตร์ฯ อาจจะไม่คุ้มค่า คุ้มทุน สำหรับการเก็บเงินค่าเข้าชมเพียงไม่กี่บาทแล้วต้องบริหารโครงการในแต่ละวันที่ต้องใช้เงินจำนวนมาก แต่เมื่อประเมินมูลค่าและความคุ้มทุนทางสังคมในการสร้างคนให้เกิดแรงบันดาลใจด้านนวัตกรรม ถือว่าคุ้มค่ามาก การที่คนหนึ่งคนเดินทางมาชมพิพิธภัณฑ์นั้น ไม่ได้มีค่าใช้จ่ายเฉพาะค่าเข้าชมเท่านั้น แต่ยังมีค่าใช้จ่ายอื่นๆ เช่น ค่าเดินทาง ค่าอาหาร เป็นต้น ไม่รวมถึงมูลค่าความคิด สร้างสรรค์ที่ผู้เข้าชมจะได้รับอีก” รมว.วิทยาศาสตร์ฯ ระบุ

ส่วนกรณีที่มีหลายฝ่าย โดยเฉพาะภาคเอกชน มีการท้วงติงว่าการสร้างพิพิธภัณฑ์นวัตกรรมในพื้นที่ของเทคโนธานี ที่อยู่ถึงคลอง 5 จ.ปทุมธานีนั้น ไกลเกินไป อาจจะไม่สะดวกในการ เดินทางและเห็นว่าน่าจะมาสร้างในเมืองคือ กรุงเทพฯ มากกว่า แต่ นางอรรชกา ยืนยันว่าสถานที่ตั้งเดิมคือเทคโนธานี มีความเหมาะสมดีแล้ว เพราะมีพื้นที่ถึง 51 ไร่ พร้อมมีที่ว่างสำหรับภาคเอกชนได้เข้ามาร่วมกิจกรรมเพื่อเป็นการกระจายโอกาสการเรียนรู้ที่สำคัญพิพิธภัณฑ์นวัตกรรมจะสร้างเสร็จสิ้นในอีก 5 ปีข้างหน้าระบบการขนส่งคมนาคมจะสมบูรณ์และเชื่อมโยงได้ทั่วถึง

“พิพิธภัณฑ์นวัตกรรมมีประโยชน์มาก อย่าลืมว่านโยบายสำคัญด้านวิทยาศาสตร์ของรัฐบาลชุดนี้ก็คือ การสร้างแรงบันดาลใจด้านวิทยาศาสตร์ให้กับคนในสังคม โดยเฉพาะเด็กและเยาวชน ซึ่งถือเป็นทรัพยากรบุคคลที่ประมาณค่ามิได้ของประเทศชาติ การสร้างพิพิธภัณฑ์คือการสร้างแหล่งเรียนรู้ที่สร้างแรงบันดาลใจและจุดประกายความคิดให้กับเด็กและเยาวชนได้มีความรู้ มีความคิดสร้างสรรค์ ถือเป็นกระบวนการสำคัญในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์” นางอรรชกา กล่าวในที่สุด

“ทีมข่าววิทยาศาสตร์” เห็นด้วยกับการสร้างอนาคตคนไทยผ่านพิพิธภัณฑ์นวัตกรรม เพราะคงไม่มีอะไรสำคัญเท่ากับการลงทุนสร้าง “คน” ให้มีคุณภาพ เพื่อพัฒนาชาติในอนาคต

แต่สิ่งที่เราต้องขอฝากไว้คือทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องต้องมีความจริงใจในการดำเนินงานตามที่ได้ตั้งเป้าหมายไว้ คือ การสร้างพิพิธภัณฑ์แนวใหม่ให้คุ้มค่าการลงทุน

และนี่คือโจทย์ที่ท้าทาย รมว.วิทยาศาสตร์ฯ หญิงคนแรกของประเทศไทย.

ทีมข่าววิทยาศาสตร์